Adroddiad newydd: cofrestr bôn-gelloedd y du yn cyrraedd dwy filiwn

Yn ôl ffigurau a gyhoeddwyd heddiw, mae dros ddwy filiwn o bobl wedi cofrestru i fod yn rhoddwyr bôn-gelloedd yn y DU. Cafodd cofrestr bôn-gelloedd y DU flwyddyn lwyddiannus dros ben yn 2019/20, gyda 326,756 o roddwyr newydd yn cael eu hychwanegu – dros 100,000 yn fwy na’r flwyddyn flaenorol.

Mae cofrestr bôn-gelloedd y DU yn cael ei hadnabod fel Cofrestr Anthony Nolan a Bôn-gelloedd y GIG, ac mae’n cynnwys rhoddwyr sydd wedi’u recriwtio gan Waed a Thrawsblaniadau’r GIG, Gwasanaeth Gwaed Cymru, DKMS ac Anthony Nolan.

Mae cofrestri rhoddwyr y DU yn annog dynion ifanc, a phobl o gefndiroedd pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig i gofrestru, ac yn sicrhau bod pob claf sydd angen trawsblaniad bôn-gelloedd yn gallu dod o hyd i rywun sy’n cydweddu â nhw, a allai achub eu bywydau.

Os oes gan glaf gyflwr sy’n effeithio ar eu mêr esgyrn neu eu gwaed, yna efallai mai trawsblaniad bôn-gelloedd yw ei siawns orau o oroesi. Bydd meddygon yn rhoi bôn-gelloedd iach, newydd i’r claf drwy eu llif gwaed, lle maen nhw’n dechrau tyfu a chreu celloedd gwaed coch, iach, celloedd gwaed gwyn, a phlatennau.

Yn 2019/20, roedd 62 y cant o’r bobl a roddodd fôn-gelloedd neu fêr esgyrn i gleifion yn y DU yn ddynion dan 30 oed. Nhw ydy’r demograffig sydd fwyaf tebygol o gael eu dewis i roi gwaed, ond maen nhw’n ffurfio dim ond 19 y cant o gofrestr bôn-gelloedd y DU.

Mae canran yr holl roddwyr o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig wedi aros yn sefydlog ar 13 y cant yn 2019/20, ac yn tynnu sylw at y pwysigrwydd o godi ymwybyddiaeth o’u potensial i achub bywydau ymhlith y grŵp hwn. Mae gan gleifion o gefndiroedd Du, Asiaidd neu leiafrifol eraill siawns o 20 y cant o ddod o hyd i roddwr y mae eu bôn-gelloedd yn cydweddu orau â nhw sydd ddim yn perthyn iddynt, o’i gymharu â 69 y cant ar gyfer pobl sydd yn dod o ogledd Ewrop.

Meddai Christopher Harvey, Pennaeth Cofrestr Rhoddwyr Mêr Esgyrn Cymru:

“Mae’n galonogol dros ben gwybod bod dwy filiwn o bobl yn y DU yn barod i roi bôn-gelloedd os ydynt yn cydweddu â rhywun sydd o bosib ei angen i achub eu bywydau.

“Yn ein rolau, rydym yn gweld y gwahaniaeth mae bôn-gelloedd yn ei wneud. I lawer o gleifion; derbyn bôn-gelloedd ydy’r opsiwn triniaeth terfynol.

“Er gwaethaf y newyddion gwych hwn, mae gennym fwy i’w wneud o hyd. Yn anffodus, mae rhai cleifion o hyd sydd ddim yn gallu dod o hyd i rywun sy’n cydweddu â nhw. Dyna pam rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod gan bob claf y cyfle gorau posibl i ddod o hyd i’r un rhoddwr achub bywyd hwnnw.”

Meddai Henny Braund, Prif Weithredwr Anthony Nolan:

“Ni allai neb fod wedi rhagweld yr heriau y byddai eleni yn eu cyflwyno o ran adeiladu cofrestr bôn-gelloedd iach ac amrywiol. Ond dydy cleifion ddim yn gallu aros – felly rydym wedi addasu ac arloesi – ac rydym wrth ein bodd ein bod ni, yn 2020, wedi recriwtio dwy filiwn o roddwyr i fod ar y gofrestr bôn-gelloedd. Mae pob rhoddwr yn cynrychioli gobaith, a’r posibilrwydd o wella canser y gwaed.

“Diolch i gydweithwyr a phartneriaid am eu hymrwymiad i’n helpu i gyrraedd y pwynt hwn. Rwyf yn ddiolchgar dros ben hefyd, am y ddwy filiwn o unigolion anhunanol sydd wedi ymuno â’r gofrestr, a sicrhau eu bod nhw ar gael pryd bynnag y bydd eu hangen.

“Mae’r garreg filltir o ddwy filiwn yn golygu mwy o gyfleoedd i lawer ddod o hyd i roddwyr sy’n cydweddu, sydd ddim yn perthyn iddyn nhw. Ond rydym yn dal i fod yn bell o’n nod o ddod o hyd i fôn-gelloedd sy’n cydweddu i bawb sydd eu hangen.

“Buaswn yn annog unrhyw un sy’n ystyried ymuno â’r gofrestr bôn-gelloedd, yn enwedig dynion ifanc, sydd fwyaf tebygol o gael eu dewis, i wneud hynny heddiw. Gallech achub bywyd rhywun; hebddoch chi – does dim modd gwella.”

Meddai Guy Parkes, Pennaeth Rhoi Bôn-gelloedd a Thrawsblannu yng Ngwaed a Thrawsblaniadau’r GIG

“Rydym eisiau i bob claf sydd angen trawsblaniad allu dod o hyd i rywun sy’n cydweddu â nhw, a allai achub eu bywyd. Bob tro y bydd rhywun yn ymuno â’r gofrestr hon, mae’n dod â gobaith newydd i gleifion.

“Mae’r gofrestr hon yn cael ei defnyddio gan ysbytai ar draws y DU i ddod o hyd i bobl addas sy’n cydweddu â chleifion, ac mae’r gofrestr wedi helpu i achub a gwella bywydau miloedd o bobl ers iddi gael ei chreu 33 mlynedd yn ôl – mae’n rhyfeddol bod gennym dros 2 filiwn o bobl ar y gofrestr erbyn hyn, sy’n gosod y siawns o baru rhoddwyr â chleifion ar ei lefel uchaf erioed.

“Mae rhoi bôn-gelloedd yn rhywbeth anhunanol i’w wneud, sy’n gallu achub bywydau. Mae’n rhywbeth anhygoel i’w wneud. Byddwn yn parhau i ehangu cofrestr y DU i helpu cleifion mewn angen. Mae angen i fwy o ddynion ymuno â’r gofrestr.”

Meddai Jonathan Pearce, Prif Swyddog Gweithredol DKMS UK:

“Rydym yn falch iawn o fod wedi cyrraedd carreg filltir mor anhygoel, ac rydym yn ddiolchgar i’r ddwy filiwn o bobl hynny sydd wedi cofrestru, ac sy’n aros i helpu i roi ail gyfle mewn bywyd i rywun sy’n byw gyda chanser y gwaed neu anhwylder gwaed.

“Ar unrhyw un adeg, mae angen trawsblaniad bôn-gelloedd gwaed ar tua 2,000 o bobl yn y DU, felly er ein bod ni’n cydnabod y cyflawniad hwn, does dim rhaid dweud bod angen i ni barhau i annog pawb sy’n gallu cofrestru i wneud hynny. Bydd hyn yn helpu i gynyddu’r niferoedd ac amrywio’r gofrestr ymhellach, er mwyn gwella’r siawns i’r rheiny sydd â llai o siawns o ddod o hyd i roddwr sy’n cydweddu ar hyn o bryd.”